[ Pobierz całość w formacie PDF ]

mimowolnej wokalizacji  do śmiechu.
Istnieją również inne słowa, które z pewnością nie kwalifikują się do słownika
opisującego to, co nęcąco nieznane, ale których etymologia zdradza ich dawne,
okultystyczne konotacje. Ktoś, kto jest osłupiały (aghast), doświadcza zapewne tego
samego lub podobnego rodzaju lęku czy strachu co osoba przesądna lub ktoś, kto
spotyka ducha. Chociaż słowo aghast nie ma dziś odniesień paranormalnych, to jednak
etymologicznie ghast znaczyło kiedyś ghost (duch), i powiedzenie, że ktoś jest aghast,
było równoznaczne ze stwierdzeniem, że osoba ta była nękana przez ducha.
Podobnie słowo amusement (zabawa, rozrywka), które współcześnie utraciło
zabarwienie paranormalne, kojarzone było niegdyś z istotami nadprzyrodzonymi,
zwanymi muzami. Z kolei termin bemusement (otumanienie, zamroczenie) określa stan
zmącenia umysłu, bycia oszołomionym, zmieszanym, pogrążonym w marzeniach na
jawie lub w myślach, całkowicie czymś pochłoniętym. Zjawiska paranormalne nie tylko
bawią (amuse), lecz także przyprawiają o zawrót głowy (bemuse). Podsumowując 
przyjemność, jaką dostarczają nam zjawiska paranormalne, równa się rozrywka
(amusement) plus oszołomienie (bemusement).
Istnieje jeszcze inna kategoria słów, potwierdzających twierdzenia radosnego
paranormalizmu, których jeden odcień znaczeniowy mówi o tym, że coś jest
paranormalne, inny zaś o tym, że coś jest bardzo pociągające. Co charakterystyczne, w
danej sytuacji, w której używa się słowa należącego do tej kategorii, już od pierwszej
chwili jest zupełnie jasne, czy ktoś ma na myśli coś paranormalnego, czy nie.
Na przykład słowa charm (czar, urok, maskotka, amulet) można używać w odniesieniu
do przedmiotu mającego nadprzyrodzoną moc przyciągania dobra i odpędzania zła, gdy
tymczasem w innym znaczeniu to samo słowo służy do określenia specyficznego rodzaju
81
atrakcyjności i powabu. Innymi słowami należącymi do tej samej kategorii są: haunting
(nawiedzany przez duchy, często odwiedzany, popularny), enchanting (stosujący czary,
czarujący, zachwycający), ensorcelling (stosujący czary, czarodziejski) i magical (mający
związki z magią, magiczny, wspaniały).
W końcu istnieje także szara strefa znaczeń paranormalnych. Zalicza się do niej te
kategorie wyrażeń, w których przypadku często nie jest jasne, nawet w danym, ściśle
określonym kontekście, czy odnoszą się one do czegoś paranormalnego, czy nie. Są to
bardzo sprytne słowa, w tym sensie, że mówca, który ich używa, zawsze może, jeśli
zostanie przyparty do muru, odeprzeć zarzuty, mówiąc na przykład:  No cóż, tak
naprawdę to wcale nie miałem na myśli niczego niesamowitego .
Dobrym przykładem tego rodzaju wyrazów o niejednoznacznym znaczeniu jest słowo
omen. Z paranormalnego punktu widzenia omen jest nadprzyrodzonym znakiem,
nadnaturalną zapowiedzią czegoś dobrego lub złego. Omen funkcjonuje w języku
angielskim także jako czasownik, należący do rodziny synonimów, w której skład
wchodzą takie słowa jak zapowiadać, przepowiadać, wróżyć, zwiastować, dawać
pojęcie, prognozować, przeczuwać, przewidywać i wieszczyć.
W miarę upływu czasu znaczenie tych terminów uległo znacznej zmianie. Chociaż
niektóre z nich kojarzone były niegdyś ze zjawiskami paranormalnymi, dziś używane są
one zarówno przez statystyków, jak i wróżbitów.
Słowo foreshadow (zapowiadać, zwiastować) należy do kategorii terminów
wyrażających ideę paranormalności poprzez odniesienie do cienia i mroku (shadow).
Ponieważ w cieniu i mroku, które są niematerialne, ulotne i zwiewne, zdają się kryć
tajemnice, słowa te są dobrymi metaforami odnoszącymi się do zjawisk paranormalnych.
Słowem shadow można także nazwać ducha zmarłej osoby, scjomanci zaś zajmują
się wróżeniem na podstawie wyglądu takiego ducha (cienia) lub porozumiewając się z
nim. Terminu scjozofia demaskatorzy zjawisk paranormalnych używają na określenie
astrologii, chiromancji oraz innych tradycyjnych metod nadprzyrodzonego zdobywania
wiedzy.
Prawie z tego samego powodu, dla którego są one faworyzowane przez zwolenników
zjawisk paranormalnych, cienie (shadows) cieszą się od dawna zasłużoną sławą w
świecie rozrywki i zabawy. Stanowią one inspirację dla różnego rodzaju wytworów
ludzkiej fantazji oraz są z
ródłem nieustannej uciechy, jak w przypadku dziecięcej zabawy
polegającej na robieniu  zajączków na ścianie. Warto także pamiętać, że teatr cieni
cieszył się kiedyś wielką popularnością w Indiach, do dziś zaś przetrwał na
indonezyjskiej wyspie Bali.
Także słowo serendipity należy ulokować gdzieś w mrocznej krainie znaczeń na wpół
paranormalnych. Określa ono zdolność czynienia znaczących i ważnych odkryć w
sposób przypadkowy lub też całkowicie niespodziewanie, na przykład w trakcie
poszukiwania czegoś zupełnie innego. Czy tego rodzaju szczęśliwy dar ma charakter
paranormalny, czy nie?
82
Do plusów należy zaliczyć to, że tego rodzaju umiejętność, podobnie jak zjawiska
paranormalne, jest definiowana negatywnie: znalezione zostaje coś, czego wcale nie
poszukiwano. Większość słowników odnotowuje, że serendipity jest  domniemanym lub
 rzekomym talentem, podobnie jak ma się rzecz w przypadku domniemanych zdolności
paranormalnych, takich jak telepatia czy prekognicja.
Podobnie jak zjawiska paranormalne, także koncepcja serendipity jest głęboko
zakorzeniona w popularnej rozrywce. Horace Walpole (1717-1797) zaczerpnął ideę
serendipity oraz jej nazwę z pewnej perskiej bajki o trzech książętach z Serendibu (Sri
Lanki). Zgodnie ze słownikowymi definicjami wszystkie odkrycia dokonane dzięki tej
zdolności są pożyteczne i pożądane; serendipity jest w swojej istocie komiczna, tak jak i
większość zjawisk paranormalnych.
Jak mówił Walpole, serendipity jest darem, którym obdarzeni byli trzej książęta, którzy
 przez przypadek lub dzięki bystrości umysłu znajdowali rzeczy, których wcale nie
szukali . Tak więc serendipiy podobna jest do zjawisk paranormalnych także pod tym
względem, że wiąże się z wiedzą uprzednią (bystrość umysłu).
Po stronie minusów serendipity i zjawiska paranormalne różnią się co do sposobu
posługiwania się swoją wiedzą uprzednią. Paranormalne przedstawienie odgrywane jest
na scenie powszechnej wiedzy, jednak dzieje się to tak płynnie, że większość widzów
wcale nie zwraca uwagi na sceniczne deski. Słownictwo opisujące to, co nęcąco
nieznane, niczym dobry aktor w dobrej sztuce sprawia, że scena zdaje się znikać. Przez
pewien czas osoba pochłonięta danym zjawiskiem paranormalnym zapomina całkowicie
o istnieniu dawnej, ustalonej wiedzy.
Tymczasem stosunek serendipity do wiedzy uprzedniej jest zupełnie odmienny niż w
przypadku zjawisk paranormalnych. W momencie manifestowania się serendipity dana
osoba doświadcza nowego, osobistego objawienia, gdy wiedza, którą już ma, oświetla
nagle jakieś doznane przypadkowo zdarzenie. Osoba przeżywająca epizod serendipity
zdaje sobie sprawę z istnienia swojej własnej, praktycznej wiedzy uprzedniej, dokonując
nowego odkrycia; jest to owa  bystrość umysłu , o której była mowa powyżej.
Serendipity uwydatnia swoją wiedzę uprzednią. Dana osoba korzysta z tego, co już
wie, co ma niejako pod ręką, by dokonać szczęśliwego odkrycia. Jak ujął to Walpole,
serendipity jest koncepcją, która potwierdza obserwację Pasteura, że przypadek wybiera
umysł odpowiednio przygotowany.
Słownik kryje w sobie jeszcze wiele innych nie odkrytych dotąd słów mających związki [ Pobierz całość w formacie PDF ]