[ Pobierz całość w formacie PDF ]
(wydziera im liry i tłucze).
94
l SATYR
Uciekajmy, bo wróżkę szał bierze!
(uciekają w kierunku widowni, za publicznością).
NIKE NAPOLEONID�W
(klęka przed Chłopickim)
Klękam przed tobą, wodzu!
CHAOPICKI
(podnosi ją).
NIKE NAPOLEONID�W
Daj dłoń na przymierze!
(patrzy mu w oczy)
Gdy wszyscy ciebie szukają,
ty jeden okryty chmurą.
CHAOPICKI
Dzieci to z ogniem igrają.
NIKE NAPOLEONID�W
Ty jeden okryty chmurą,
gdy wszyscy za tobą patrzą.
CHAOPICKI
Spokojem stałaś się gładszą,
ty piękna wyniosłą dumą.
NIKE NAPOLEONID�W
Tłumy za tobą krzyczą,
ty nie poddałeś się tłumom.
Wielkość w twoim każdym ruchu.
CHAOPICKI
O siostro ty, mistrzyni moja w duchu.
Z tobą przez ognie dział, przez dym, kurzawę,
z tobą na świata skraj!
NIKE NAPOLEONID�W
Po Sławę.
CHAOPICKI
Hej, po Sławę.
NIKE NAPOLEONID�W
Sławę ty ze mną masz, ja żywa tobie Sława.
95
CHAOPICKI
A gdyby pójść - ?
NIKE NAPOLEONID�W
Gdzie?
CHAOPICKI
Tam -
NIKE NAPOLEONID�W
A to jest co - ?
CHAOPICKI
To Sprawa.
NIKE NAPOLEONID�W
Nie - to uliczny wrzask - aleć go słuchać lubię
z daleka tak, ramieniem o cię wsparta,
dłońmi przesłonić twarz i słuchać,
jak tam podziemne te wulkany poczną wybuchać
i bić płomieniem w górę. -
Sprawa się zacznie, skoro ty staniesz na czele,
od ciebie rzecz zależy jedynie;
ty jeden najśmielszy w wierze,
ty jeden najśmielszy w czynie;
ciebie naród wodzem wybierze
i miłość całą swą w tym jednym zawrze synie.
CHAOPICKI
Gdy naród się zachwieje - ja mocą go postawię.
NIKE NAPOLEONID�W
Na wyżynach zwycięstwa ja zwycięstwo sprawię.
Już widzę, jak zwyciężasz, wódz!
CHAOPICKI
Z mojej to woli.
Jeśli zechcę,
buławę w dłoń pochwycę sam.
Orły w mój rydwan wprzęgnę
i kędy zechcę - sięgnę.
NIKE NAPOLEONID�W
Po dyjadem - dyjadem tobie dam.
96
CHAOPICKI
Gdy zechcę - dyjadem twój złoty
zedrę i wezmę sam.
NIKE NAPOLEONID�W
Otoś godzien miłości, ty dumny.
(Zwiatła na widowni powoli gasną).
(Słychać szum).
CHAOPICKI
A to co słychać - ?
NIKE NAPOLEONID�W
Skrzydeł przelot szumny.
Siostry to moje lecą przez powietrze.
CHAOPICKI
Po szybach wicher gra - brzęczą na wietrze.
To siostry twoje biegną?
NIKE NAPOLEONID�W
Orlice! - Ja tu z tobą, ty ze mną.
CHAOPICKI
Przebiegły i skrzydłami zatrzęsły nade mną?
Ty jedna ze mną?
NIKE NAPOLEONID�W
Ty wódz jedyny.
CHAOPICKI
Zwyciężę, skoro zechcę.
NIKE NAPOLEONID�W
Rzucę-ć pod nogi plon tej nocy,
tej nocy miasto ci oddam - chcesz?
CHAOPICKI
Nie chcę.
NIKE NAPOLEONID�W
A chcesz pamięci po tobie?
Tej jednej zyskasz godziny!!
CHAOPICKI
Jako?
97
NIKE NAPOLEONID�W
To ze mną graj.
CHAOPICKI
O co?
NIKE NAPOLEONID�W
O twoje czyny.
Wymienię ci i wskażę
tryumfu górne szlaki,
czyn po czynie - ty dobądz kart.
Wszak masz przy sobie karty. - Daj.
Gdy wybierzesz jako krew czerwone
karowe albo kiery,
zwycięstwo masz zapewnione;
zaś czarne karty wyrzucone,
to bitwy i pozycje stracone.
Chcesz - graj. - Usiądzmy. - Rzuć!
CHAOPICKI
(rzuca kartę).
NIKE NAPOLEONID�W
(patrzy w kartę pochylona)
Trzeciego dnia będziesz pierwszy, wygrana!
Patrzaj, trzy znaki czerwieni.
Trzy będą to twoje dni. - Co dalej?
CHAOPICKI
(rzuca kartę).
NIKE NAPOLEONID�W
Patrz, znowu czerwień się pali,
wschodzi łuna płomieni
nad Warszawą -
ty się przejmujesz Sprawą!
CHAOPICKI
(rzuca kartę).
NIKE NAPOLEONID�W
Upadłeś! - Książę ucieka.
CHAOPICKI
(rzuca kartę).
98
NIKE NAPOLEONID�W
Upadłeś!
CHAOPICKI
(rzuca kartę).
NIKE NAPOLEONID�W
Powracasz znowu! - -
(zadaje mu kartę)
A teraz, pomnij: wiktoria
na polach pod Warszawą?!
Chwila to niedaleka.
Rzucaj kartę i bierz!
CHAOPICKI
(rzuca kartę).
NIKE NAPOLEONID�W
Przegrałeś!
(zadaje mu kartę)
Zwycięstwo w obozie Księcia
i Książę obezwładniony?!
CHAOPICKI
(rzuca kartę).
NIKE NAPOLEONID�W
Przepadłeś!
CHAOPICKI
Daj mi pole otwarte.
NIKE NAPOLEONID�W
(przyzwala głową).
CHAOPICKI
(rzuca kartę).
NIKE NAPOLEONID�W
Przegrałeś! - Bledniesz!
(łuna za oknami widowni)
CHAOPICKI
Tam gore!
Niech będzie na jedną kartę!
(rzuca kartę).
99
NIKE NAPOLEONID�W
Przegrałeś!
(rzuca karty na ziemię)
Addio amore!
(odbiega).
CHAOPICKI
(upada na krzesło).
SCENA SZ�STA
W MIESZKANIU LELEWELA
(Duży pokój na pierwszym piętrze. Z lewej dwa okna.
Drzwi w głębi, wiodące do sieni. Z prawej drzwi do pokoju obok.
Zciany żółte, pokryte szafami z półek prostych, na których stosy książek nie oprawionych.
Stół, kilka krzeseł, kanapa.
Na stole lampa, przyrządy pisarskie i rysownicze, blachy i rylce, medale,monety).
LELEWEL JOACHIM
(siedzi pochylony nad stolikiem)
(w ręku trzyma monetę i szkło zwiększające)
Czyja to może być moneta - ?
Napis już prawie nieczytelny.
B, O, - Bolesław - ale który?
(odkłada monetę)
(bierze książkę)
Dla porównania wezmy dzieło...
(słychać pukanie)
(ze sieni wpada:)
BRONIKOWSKI KSAWERY
(zdyszany)
Jesteś, kochany? - - biegiem pędem
i ledwom dopadł rogu Freta.
(Tuż za nim przez uchylone drzwi wchodzi:)
HERMES
(przystaje u drzwi).
100
BRONIKOWSKI
Wiesz, co się dzieje?!
LELEWEL
Ciszej. - Cicho. -
Tam -
(wskazuje na boczne drzwi z lewej)
Tam mój ojciec stary - kona.
BRONIKOWSKI
Rzecz rozpoczęła się spragniona.
Byt zaczęliśmy nieśmiertelny.
Podchorążowie już powstali
i wzięli Księcia lub zabili.
Rząd trzeba złożyć, i tej chwili.
LELEWEL
Co mówisz?! - Dawno się gotuję; -
lecz dziś - gdy chwile policzone; -
ty wiesz, co dla tej Sprawy czuję. - -
Gdy każda jego dzisiaj chwila
może ostatnia być - - zmęczenie -
bezsenne noce - wczoraj - dalej -
już od tygodnia - jak nikogo
nie widywałem.
BRONIKOWSKI
Dzisiaj rano
przysięgę od nich odebrano
w kościele - czynił to Nabielak.
Nabielak stanął na ich czele.
W tej chwili w ruchu miasto całe.
A jutro już....
LELEWEL
Dzień nowy - !
Z dawna - tak - byłem już gotowy -
lecz dziś - co mówisz - nic nie słyszę,
bo tam - tam jestem cały słuchem,
bo - lada chwila - - tam jest siostra -
czuwa - więc cicho mówić muszę,
bo zasnął chwilę. - - - W tym, co mówisz,
ciężar ogromny spadł na duszę.
101
BRONIKOWSKI
Aleś ty jeden jest, człowieku,
konieczny. - Zebrać trzeba ludzi.
W chwili tej, gdy się naród budzi,
ty nie chcesz wziąć na siebie grzechu
niedbalstwa?
LELEWEL
Innych macie.
BRONIKOWSKI
Tyś przyrzeczenie składał, bracie.
Natychmiast zwołaj - spisz ich listę.
Poniechaj sprawy osobiste,
bo to jest rzecz ogromnej wagi,
to się stać musi.
LELEWEL
To się stanie,
co Bóg zakreślił w swojej woli,
nie to, co człowiek zaś ma w planie.
BRONIKOWSKI
Pan nie masz prawa.
LELEWEL
Serce boli.
Bóg wprzódy inne skreślił prawo.
Tu moje prawo - dziś, w tej chwili
od loża ojca pójść nie mogę.
Nie pójdę nigdzie. -
BRONIKOWSKI
Czyś oszalał?!
LELEWEL
Nie będę mojej duszy kalał,
i tom pamięci ojca winien,
żem przy nim zostać dziś powinien.
Bóg, co ojczyznę z martwych wskrzesza,
snadż sam mnie skazał dziś w odstawę
[ Pobierz całość w formacie PDF ]
