[ Pobierz całość w formacie PDF ]
relacyjny.
Granice oczywiście są tu płynne, podobnie jak stosunek świadomości do
nieświadomości w koncepcji metafory góry lodowej w psychoanalizie
i omówiony w pkt.7 podział na znaki i oznaki. Ilustruje to rys. 4.
72
Wojciech Laskowski: Investigationes Linguisticae
Rys. 4. Graficzna prezentacja metafory góry lodowej w komunikacji
%7łycie w logosferze i ignorowanie ciałosfery sprawia, że to, co jest
cielesne, niewerbalne i nieświadome, rozpatrywane jest w terminach
nieostrych czy wręcz magicznych to coś , aura , wibracje , urok
osobisty 28, fluidy , natomiast głównym mechanizmem odbioru tych
zjawisk zdaje się być intuicja. Jeśli uznać, że w procesie komunikacji
zachodzi wiele procesów pozostających poza naszą świadomością,
pozostają nam tylko przeczucia i uczucia które zwerbalizowane
pozostają niejasne ( Nie wiem, w co mam wierzyć , Nie ufam mu , Coś
tu nie gra , Jest jakiś inny(a) , On(a) ma to coś itp.). Innymi słowy,
interlokutorzy stale wysyłają jakieś potencjalne sygnały (będące de facto
oznakami), a odbiorcy, odbierając je, pozostają pod ich wpływem,
prawdopodobnie tworzą się w nich jakieś wrażenia i odczucia, a te, choć
wymykają się precyzyjnej konceptualizacji, regulują ich zachowania
i reakcje. Nie dość, że procesy te zachodzą nieświadomie, są one też bardzo
szybkie. Magia komunikacji , której podłożem są znaki cielesne, z jednej
strony czyni interakcję tajemniczą, czasem ekscytującą czy wręcz
romantyczną, z drugiej jest zródłem niepewności, niezrozumienia,
frustracji czy wręcz konfliktów i nieporozumień. Tak czy inaczej, można
stwierdzić, że w komunikacji twarzą w twarz drugi człowiek często jawi się
jako zagadka. Badania również potwierdzają tę intuicję. Zdolności
prawidłowego odczytywania mowy ciała są wbrew pozorom znikome
28
Wyłania się tu przy okazji kolejna potrzeba w badaniach nad językiem ciała (czy
szerzej nad komunikacją), a mianowicie obiektyfikacja zjawisk natury
psychologicznej.
73
Investigationes Linguisticae, vol. XXII
u większości ludzi, nawet u tych, po których można by się spodziewać
pewnej wprawy (np. po policjantach) (zob. Ekman 2007).
W świetle dotychczasowych rozważań, znany aksjomat Watzlawicka
one cannot not communicate nabiera nowego znaczenia. Otóż, jeśli
uznać, że twierdzenie to odnosi się do przejawów bycia uczestników
interakcji oraz przyjmując, że komunikacja ma zawsze nadawcę i odbiorcę
i składa się z wymian informacji kierowanych do drugiej strony wówczas
należałoby uznać użyte przez Watzlawicka pojęcie komunikacja za
sugestywne, acz nieodpowiednie. Należałoby zatem powiedzieć one
cannot not be in communication , albowiem człowiek może odmawiać
komunikacji z drugim człowiekiem, może wyłączyć się , ale nie może
przestać być.
Bibliografia
Argyle, M. 1972. The Psychology of Interpersonal Behaviour. Penguin Books.
Argyle, M. 2002. Psychologia stosunków międzyludzkich. Warszawa:
Wydawnictwo Naukowe PWN.
Aronson, E., Pratkanis, A. 2004. Wiek propagandy. Używanie i nadużywanie
perswazji na co dzień. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Aronson, E., Wilson, T.D., Akert, R.M. 1997. Psychologia społeczna. Serce
i umysł. Poznań: Wydawnictwo Zysk i Spólka.
Awdiejew, A. 2004. Gramatyka interakcji werbalnej. Kraków: Wydawnictwo
Uniwersytetu Jagielońskiego.
Awdiejew, A., Habrajska G. 2004. Wprowadzenie do gramatyki komunikacyjnej,
tom 1. Aask: Oficyna Wydawnicza LEKSEM.
Awdiejew, A., Habrajska G. 2006. Wprowadzenie do gramatyki komunikacyjnej,
tom 2. Aask: Oficyna Wydawnicza LEKSEM.
Barratt, B.B. 2010. The Emergence of Somatic Psychology and Bodymind
Therapy. Palgrave Macmillan.
Barthes, R. 2009. Podstawy semiologii. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu
Jagielońskiego.
Berne, E. 1999. Dzień Dobry i co dalej? Poznań: Rebis.
Bernhardt, P. 2004. Individuation, Mutual Connection, and the Body s
Resources: An Interview with Lisbeth Marcher. w: Body, Breath &
Consciousness. A Somatic Anthology, Ian Macnaughton, Berkley California:
North Atlantic Books.
Boadella, D. 1988. Przeniesienie, zakłócenie i rezonans. w: Rezonans i Dialog.
Zakłócenia kontaktu w pomaganiu. Warszawa: Polskie Towarzystwo
Psychologiczne (materiały szkoleniowe Laboratorium Psychoedukacji).
Boadella, D. 1992. Przepływy życia. Wprowadzenie do biosyntezy. Warszawa:
Jacek Santorski & CO Agencja Wydawnicza.
Cameron, O.G. 2002. Visceral Sensory Neuroscience. Interoception. Oxford-New
York: Oxford University Press.
Carney, D.R., Cuddy, A.J.C., Yap A.J. 2010. Power Posing: Brief Nonverbal
Displays Affect Neuroendocrine Levels and Risk Tolerance. Research report.
w: Psychological Science XX(X) 1 6.
Casacuberta, D. 2007 Umysł. Czym jest i jak działa.Warszawa: Zwiat Książki.
74
Wojciech Laskowski: Investigationes Linguisticae
Chartrand, T.L., Maddux, W.W., Lakin, J.L. 2005. Beyond the Perception-
Behavior Link: The Ubiquitous Utility and Motivational Moderators of
Nonconscious Mimicry. w: Hassin, R.R., Uleman, J.S., Bargh J.A. (editors)
2005. The New Unconscious. Oxford-New York: Oxford University Press.
[ Pobierz całość w formacie PDF ]